مرزهایی که به‌جای امید برای نجات پایان زندگی‌ مهاجران می‌شود

جمهوری مدارا: مرکز مطالعات پناهندگان در گزارش ماه می خود، از چهره‌ی پنهان وضعیت عبور مهاجران افغانستانی از مرزهای ایران پرده برداشته و گفته است که ایران در سال‌های پس از بازگشت طالبان، به یکی از پرترددترین مسیرهای مهاجرت بدل شده است؛ مسیری پر از امید، اما پوشیده در غبار خشونت، فقر و بی‌سرنوشتی.

بر اساس این گزارش، از آگوست ۲۰۲۱ تا دسامبر همان سال، ۱۵۹ مهاجر افغانستانی در مسیر عبور از مرزهای ایران کشته و ۳۱ نفر دیگر زخمی شده‌اند.

مرکز مطالعات پناهندگان می‌گوید بیش از یک میلیون مهاجر افغانستانی پس از سلطه دوباره طالبان، از مسیرهای غیررسمی زمینی وارد ایران شده‌اند.

بسیاری از آن‌ها، ایران را نه مقصد، که تنها گذرگاهی می‌دانند برای رسیدن به ترکیه و سپس اروپا؛ اما برای عده‌ای، همین ایران هم آخر خط است؛ یا با مرگ، یا با بازداشت، یا با زخم‌هایی که تا سال‌ها التیام نمی‌یابد.

گزارش تأکید دارد که مهاجران افغانستانی در مسیر عبور با انواع خطرها روبرو هستند:

از خشونت و شکنجه‌ی قاچاقچیان و مرزبانان گرفته تا کمبود غذا، شرایط بد آب‌وهوایی و یا رها شدن در میانه‌ی بیابان.

طبق آمار کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، ایران اکنون میزبان حدود ۳.۷ میلیون مهاجر افغانستانی است؛ اما فقط ۷۶۱ هزار تن از آنان ثبت‌نام‌شده‌اند. بقیه؟ زندگی در حاشیه، در ترس، در نبود مدرک و زندگی در سایه.

سفر رسمی ممکن نیست؛ سفارت ایران در افغانستان، تنها ویزای یکبار ورود با مهلت سه‌ماهه صادر می‌کند. اما چه کسی در کابلِ امروز، فرصت و امکانات تهیه‌ی مدارک قانونی برای سفر دارد؟ وقتی گروه طالبان نفس‌ها را به شماره انداخته و فقر، امید را از سفرنامه‌ها پاک کرده است.

در نهایت، این گزارش تلخ اما واقعی، روایتی است از کسانی که میان ظلم طالبان و بی‌رحمی جغرافیا، آواره شده‌اند.

آن‌ها نمی‌خواهند قهرمان باشند، تنها خواسته‌شان این است که زنده بمانند و شاید، در جایی، پشت یک مرز دیگر، مدرسه‌ای باشد که درش باز باشد، سقفی که نریزد، انسانی که در نگاهش، امنیت باشد.